Trochę HISTORII

Najwcześniejsze ślady osadnictwa w tym rejonie Beskidu Wyspowego, pochodzą sprzed 3200 lat. Początkowo byli to przedstawiciele kultury łużyckiej (ludy wenedzkie lub tracko-dackie), a później przedstawiciele ludów celtyckich (od IV w. p.n.e. do ok. IV wieku n.e.). Po paru wiekach opustoszałe, zrujnowane osady, opola i grodziska zasiedlili napływający ze wschodu Słowianie. Przypuszcza się, że miało to miejsce w wieku VI i VII. Istnieją przesłanki, że początki niektórych osad gminy Jodłownik sięgają czasów plemiennego Państwa Wiślan, czyli w wieków: VII— X. Dotyczy to głównie współczesnych osad: Stróża, Skrzydlna, Słupia i właśnie Szczyrzyc. Jedno jest pewne, że gdy Bolesław Chrobry na przełomie X i XI wieku podbijał kraj Wiślan, to był on co najmniej tak zorganizowany, jak Państwo Polan. Ziemie te miały za sobą ponad wiekową przynależność do Państwa Wielkomorawskiego i kilkudziesięcioletnią chrystianizacje w obrządku słowiańskim. Ostatnie badania archeologiczne potwierdzają, że w Krakowie, Cieszynie, Wiślicy i Sandomierzu istniały przedpiastowskie świątynie chrześcijańskie. Gdy Bolesław Chrobry w roku 1000 ustanawiał na tronie biskupa krakowskiego, to kroniki wymieniają go jako trzeciego z kolei, gdyż przed nim było przynajmniej dwóch biskupów (najprawdopodobniej obrządku słowiańskiego). Jest pewne, że przynajmniej część mieszkańców tych ziem mogła już w końcu IX wieku przyjąć chrzest z rak misjonarzy Państwa Wielkomorawskiego. Po upadku tego ostatniego, ziemie dawnego Państwa Wiślan zajęło Królestwo Czeskie i ono podjęło drugą akcję chrystianizacyjną. Do czasów współczesnych przetrwały legendy, że na terenie Beskidu Wyspowego ożywioną działalność prowadzili bracia śś. Cyryl i Metody, a później, św. Wojciech Męczennik. Skutecznego podboju ziem zajętych wcześniej przez Czechów, podjął się w latach 998-999 Bolesław Chrobry. Obrządek słowiański i łaciński z całą pewnością współegzystował do czasu Wielkiej Schizmy, czyli do czwartej ćwierci XI wieku. Zapewne w rzadko zaludnionych, leśnych ostępach istniały wyspy osadnicze: Szczyrzyca, Kostrzy i Szyku z jakimś jednym, lokalnym ośrodkiem władzy plemiennej. Świadczą o tym ślady wczesnośredniowiecznego grodziska na górze Grodzisko i być może w Kostrzy. Gród na górze Grodzisk źródła historyczne nazywają "castrum de Cyrich" lub gród na "Cubiej Górze". Wiadomo przy tym, że Szczyrzyckie opole jeszcze przed rokiem 1010 płaciło snopowe dziesięciny (tj. podatek) biskupowi krakowskiemu Lambertowi. Po utworzeniu klasztorów benedyktyńskich w Tyńcu i Sieciechowie (ob. powiat kozienicki) w II poł. XI wieku, snopowe to pobierali mnisi z tego ostatniego klasztoru. Po kilkunastu latach, drogą zamiany dziesięcinę pobierali (będący bliżej) mnisi benedyktyńscy z Tyńca. Prawdopodobnie w I poł. XII wieku powstała parafia w oparciu o jakiś kościółek w Górze Świętego Jana. Nie wykluczone, że założycielami kościółka byli benedyktyni z Tyńca. Możliwe, że w Szczyrzycu wybudowali oni jakąś filialną siedzibę, np. w rejonie góry Grodzisko zwanym Klasztorzysko i prawdopodobnie najpierw tam zostali osadzeni Cystersi, zanim zbudowali własną siedzibę w obecnym miejscu. Kres grodów (strażnic, bron) i być może pierwszego kościoła w Górze położyli Tatarzy (Mongołowie). Nie ma pewności, w którym roku miało to miejsce, czy w 1241 czy 1259, a może w 1287. Najnowsze hipotezy sugerują ten drugi rok. Jedno jest pewne, że w roku 1329 gród na Grodzisku był już w kompletnej ruinie i jego zadania przejął nowo wzniesiony zamek w Dobczycach.